Alban Dobruna : Ragip Ballata me dy Vepra për Pishtarët e Arsimit në Gjakovë
RAGIP BALLATA ME DY VEPRA PËR PISHTARËT E ARSIMIT NË GJAKOVË
Ragip Ballata, Mësuesit e Gjakovë pishtarë të Kosovës” (Brezi III, nga 1945), dhe ,Arsimi Shqip në Gjakovë e rrethinë 1945-1968 , të botuar nga Shoqata Intelektualëve “Jakova” – Gjakovë, 2020.
Veprat e Ragip Ballates me titull “Mësuesit e Gjakovë pishtarë të Kosovës” (Brezi III, nga 1945) dhe “ Arsimi Shqip në Gjakovë e rrethinë 1945-1968”, trajton premisat historike, shkaqet dhe zhvillimin e arsimit shqip në qytetin e Gjakovës. Nga tematika e librave, vihet re se autori ka bërë për objekt studimi një gamë të gjerë çështjesh arsimore dhe veteranëve të arsimit në Gjakovë e më gjerë në një hark jo të vogël kohor. Librat janë ndërtuar në funksion të truallit gjeografike ku kanë jetuar dhe vepruar këta veteran, duke vënë në dukje veçoritë e Gjakovës për ndihmesën e saj për formësimin e arsimit shqip, kulturës kombëtare dhe shtetit në Kosovë. përputhje me shkallën e njohjes që ka Ballata për historinë e arsimit, si ekspert i të dhënave dhe i dukurive pedagogjike, por edhe si stilist i paraqitjes së ideve dhe argumenteve çon edhe më përpara vlerta dhe arritjet më të mira historiografisë shqiptare, duke e pasuruar njëherësh atë me risi të rëndësishme faktografike. Në veprat e tij për këtë periudhë kohore, z. Ballata na paraqet shtigjet e “thepisura” siç e quan ai, nëpër të cilat kaloi arsimi shqip në ngjarje e dhimbshme dhe dukuri historike të ndërlikuara që ndodhën në Kosovë gjatë periudhës pas Luftës së Dytë Botrore.
Në librin e parë “Mësuesit e Gjakovë pishtarë të Kosovës” (Brezi III, nga 1945), ndahet në tre kapituj: Kapitulli i I-rë” Mësues-personalitete arsimore –Lista e 11 emrave”, Kapitulli i II-të” Mësuesit e arsimuar në kurse pedagogjike (1945-’55)”, Kapitulli i III-të ”Mësuesit e shkolluar në Normalen e Gjakovës (Gjenerata e viteve 1949-1953)-Lista emërore 1,2-68”. Kjo monografi është përmbledhur sipas një renditje kronologjike me sqarime dhe plotësime përcjellëse, me parathënie, hyrje, përfundime, treguesin e emrave, sqarimin e shkurtesave, burimet arkivore, shtypin, publikimet, revistat dhe literaturën. Ragip Ballata librin në fjalë me një punë sistematike shumëvjeçare kërkimore në fushë e arsimit ka dhënë rezultatet të shkëlqyera, pasi për t’u marrë me probleme të këtilla nuk është lehtë. Aq më tepër kur dihet se dokumentet dhe burimet tjera relevante gjenden të shkapërderdhura nëpër arkiva të ndryshëm. Nga ana tjetër as literatura nuk është aq e mjaftueshme, sepse me çështjet e arsimit, e sidomos me periudhën për të cilën është shkruar monografia nuk janë marrë shumë studiues.
Autori vë në pah fakte shumë interesante për siç i ka quajtur Brezi i III-të në këtë liber, se shumica prej tyre morrën detyren ende pa mbushur moshën e pjekurisë (13-19 vjeç), duke punuar në kushte të vështira në vitet pas Luftës. Z. Ballata nuk lë pa cekur se sot nuk mund të flitet për historinë e hapjes së shkollave, zhvillimin e arsimit e të kulturës, e të mos flitet për rolin e normalistëve-mësuesve të Gjakovës me rrethinë, andaj autori duke u nisur nga hulumtimet shumëvjeçare , vjen në konkludim se” e meritojnë nderimin tonë, sepse në ditët më të vështira të pas LIIB, këta mësues vepruan dhe shpërndanë rreze drite e shprese në popull”.
Vepra është përpiluar me kujdes të madh, duke u shtjelluar lënda në mënyrë sistematike në të cilin autori ka studiuar edhe brezat paraardhes të këtyre mësuesve të cilët ndihmuan në arsimimin dhe emancipimin e banorëve, përfshirjen e vajzave në shkollim dhe zvogëlimin e analfabetizmit në zonat e prapambetura, andaj mund të konkludohet se me këtë libër autori ka plotësuar një vakum të dukshëm në historiografinë shqipe në Kosovë, për të cilën është ndier nevojë e madhe në ditët tona, në të cilën mund të mbështetën të gjithë ata të cilët dëshirojnë të kërkojnë edhe më tutje në këtë lëmi, qofshin studiuesit e historisë, por edhe për ata që ushqejnë simpati dhe dashuri për studimin e së kaluarës. (Vijon në numrin 150)
