FLETËZA MEDITIMI E KUJTIMI PËR DITAR PËRDITSHMËRIE
Shkruan: Prof. Dr. Ruzhdi SEFA
Velipojë, 20.06.2013
Dielli I korrikut përcëllonte thuese paralajmëronte shiun. Rrugen prej “hoteli” (si i quajnë vendasit shtëpitë e banimit të turisteve sezonal) deri ne Gryken e Vilunit nuk e kisha të panjohur megjithatë më bëhej që nuk e kam kalua asnjëherë. Shumë objekte të reja të ndërtuara brenda viti disa në ndërtim e sipër por kishte edhe nga ato të finalizuar…dhe me shije. “Velipoja po ndryshon me të shpejtë dhe për së mbari”- mendova. “Po edhe ne po ndryshojmë dhe po mplakemi e shumë nga dëshirat dhe planet nuk po plotësohen!”. Kalova Urën e Vilunit bri “Hidrovorit” dhe iu lëshova tatëpjetës për të hyrë në gryken e pyellit të dendur me pisha të mbëltuar në vitet e realizmit socialist: aksionistët I kishin renditur pishat të llojit Lane ( me boqet sikurse ambalazhi I losionit Pino Silvestre) dhe ashtu ishin rritur e bërë mbi 10-12m të larta e të drejta e në vijë . Por kishte aty-këtu edhe të atilla që “kishin devijuar” dhe binin në sy për të keq.“Përjashtimet nuk janë të pëlqyera ose nuk janë të pranueshme” se ku e kam lexuar. Sapo hyra në pyell zukama e insekteve sa vinte e rritej dhe kisha përshtypjen se një armatë e tërë ia kishin marrë zukames me tërë fuqinë e zërit sikur me qenë në një repart prodhimi ( të kohës së kaluar!) ku makinat e vijave teknologjike punonin në dy e tre turne pa ndërprerë. Fresku I pyellit e bëri të veten.
”Nuk do të mundem ma kështu. Mbase edhe nuk do të duhej me vazhdua ma kështu. Asnjë përmirësim asnjë gja e mirë. Një lloj për çdo ditë me nuansa të pakta të cilat janë vetëm sa për të të mashtrua. Por nuk kanë me më mashtrue ma!”- ishin mendimet që më vinin ndër mend. Nuk e di se a më shumë frikësohesha nga këto mendime apo nga fakti se me veti I kisha të gjitha të hollat e pushimit dhe vetmia në pyellin e gjerë e të thellë sikur më përpinte.
” Dikush që do të më vëren edhe mund të me sulmon dhe …”Ashtu duke shëtitur nëpër pyell dikur mbërrijta afër anijes së “piratëve” që tashti ishte ripagëzuar me “Fontana EL MARE”. Çdo gjë ishte ndryshe aty e ndoshta për këtë e kanë ndryshua edhe emrin e anijes. Ma aty nuk ishte as restoranti I ndërtuar nga konstruksion druri I ngritur mbi detin e hapët por aty kishin mbetur vetëm gjurmët e shtyllave mbajtëse mbi deti. Si duket nga dallgët e detit ! U ktheva së prapthi nëpër të njëjtin pyell që tashti edhe nuk ishte aq I freskët si në fillim kur “hyra” në te. Zgjodha një rrugë tjetër nëpër pyellin me pisha . Shtëpia e dikurshme e pylltarëve tashti ishte tjetër : më e madhe dhe e rregulluar me shije. Në oborr nuk kishte shishe të zbraztë verërash nga më të ndryshmet por një turr me dru pyelli të palosura e të renditura mirë.
Vazhdova më tutje për të “ura e drurit” provizore. Edhe ajo ishte tjetër nga ajo që kisha kaluar para 2-3 viteve: e punuar mirë mbi shtylla dhe trarë cilindrik mbuluar me dërrasa të trasha e parmakët e rregullt. Në fillim hasa në një peshkatar I cili edhe pse më vërejti me shpërfilli. Unë shiqoja sa detin sa qiellin sa malin në fund deti dhe mundohesha me u kujtue se si ka qenë para 2-3 viteve kur këtu isha për herën e fundit. Pas pak edhe një “peshkatar” që kishte vetëm një grep të përforcuar me perinë prej plasmastit dhe asgjë! Peshkatar I thënqin!
Shih si duken peshkatarët e pasionuar: me shtaga 5-7 m me …..as që I di se si quhen të gjitha ato “pajisje” peshkatarësh por pavarësisht nga padija ime për emërtimet me ato elemente të pajisjeve peshkatarësh dispononin të tre peshkatarët që ishin pozicionuar në pjesën kah cepi I urës. “Si jeni?”ja bëra të parit, atij me mustaqe të thinjura.”Mirë!” ma priti shkurt e më shikojë me sy hetuesi për të vazhduar pas pak me :”Po ju si keni qenë ? Si po ja kalon!? ” e shikimin e kishte te “tapa” e karremit të pajisjes së tij prej peshkatari të vërtetë. Shkova deri në cep të urës për tu kthye tashmë I vendosur me ba një bisedë “me mustaqen”. “Ka qenë këtu një restorant prej druri I ngritur mbi deti ?”- ia fillova. “Po ajo vija që shihet është rrugë apo…?”- vazhdova me pyetje. ”Po, është rruga e re që shpie për në Baskin e Vjetër dhe në Rrjall për të vazhduar tutje deri tek rëra e hedhur, e shef atje tej?. Atje ka bregdet të bukur. Ja vlen me e vizituar. Mundeni rrugës automobilistike por mundeni edhe kësaj: nëpër ketë urë druri nëpër ranishte dhe do të dilni në atë pjesë. E ka krijuar Zoti për ta pa e shijuar!”-e perfundojë “mustaqja” dhe ju këthye peshkimit I tëri. Si duket dicka I paralajmëronte për gjahun që kishte hëngër karremin!
Kthehesha duke ecur ngadalë nëpër urë dhe I kalova peshkatarët tjerë dhe “peshkatarin” dhe e shikoja çdo dërrasë në urë kur…… vërejta një peshk fare të vogël mbi “dyshemenë” e urës. “ Po sikur të ishte peshku I artë !?“ – e kënaqa veten. Instiktivsht e zura me dorë dhe e hedha në deti. Peshku mbeti mbi sipërfaqen e detit dhe nga uji reflektohej pjesa e ndritshme e tij. “Po të ishte peshku I artë çka… çka do të dëshiroje nga ai?”- ia bëra vetit pyetjen e supozuar. Dhe nga të gjitha ato dëshira, nga të gjitha ato plane e projekte, nga që shumë synime e objektiva e para që mu kujtue ishte kjo: “ O Zot ktheje në normalitet vendin …beje që edhe kjo Kosovë të jetë e qetë dhe normale siç ë…duhet e ishte dashtë me qenë!”. Mendoja kështu dhe me shikim e përcillja peshkun që hedha në deti për të pa se pale mos po ngjallet e po më vërteton se është “peshku I artë por po shtirret se është pa jetë!”,”S’i u ba kështu? Si I vete zgjidhja kësaj situate?” përsiatja dhe këmbët me kthenin vetiu rrugës tjetër përskaj pyellit.” Këtu para…..(se di) sa vite kemi qenë me Pikin dhe kemi përgatitur mish në skarë. Përpak sa nuk e dogjëm malin! Nga pakujdesia përpak se e patëm djegur këtë pyell të mrekullueshëm. Megjithate na erdhi mendja në kokë! Po këtyre në Kosovë do ju vie apo e kanë sos me e djegë të tërën ! Atje tej para 7-8 viteve kemi ngrenë dreken që e sollëm me vedi. Dhe fotot me fëmijët të mbështetur secili në nga një pishë dhe zik-zak njeri fytyrën nga njëra anë e tjetri nga e kundërta! Si partitë tona! Ikën ato vite, s’ka asgjë nga ajo vetëm foto e kujtime !” Nga kahu I kundërt një burrë me djalin e tij të pajisur të dy me mjetet e peshkatarit përkatëse për moshën e tyre ishin nisur për në peshkim: “Gjah të pasur!” urova.”Ju priftë e mbara! T’gjetë e mira burri I dheut!” ma kthejë ai. Mbas pak në një makinë luksoze një familje: qifti I ri dhe dy kalamajtë në sedilen e fundit. A po mendon dikush për këta fëmijë për të ardhmen e tyre. Koha po ikën pa ndalim!”. Kalova “Urën e Vilunit” dhe vendosa me u këthye në restorant “Laguna e Vilunit” me e rrotullua një… mbase edhe dy . “Deri sa nuk trullosem” mendova. Në Restorant “Laguna e Vilunit” ishte edhe Butrin B.me familjen duke drekuar. “Më pëlqeu ai postimi yti në fb : ” edhe deti e kishte ndërrua partinë sivjet. Kishte dalur në opozitë!” e komentova dhe kaq! Ai vazhdojë me drekue e unë I rrotullova vetëm dy sosh.
PS
Duke shëtitur nëpër pyellin në Gryken e Vilunit (Velipojë) me pishat e larta e të rregullta e në vijë, të mbëltuara nga rinia aksioniste kujtoj pishat në Shkugëzen tonë po ashtu të ngritura nga “ rinia socialiste”. Zukama pa pushua e miliona insekteve të pyllit po i ngjason zhurmës së vijës teknologjike në repartin e tjerrit në Kombinatin e Pambukut “Emin Duraku” (me “vetëm” 5.637 të punësuar) të para 25 viteve. Valët e detit të dallgëdisur përcjellur me rrapëllimë më bëhët si dikur ritmi I punës së qindra veqeve të repartit të vektarisë (poashtu në Kombinatin e Pambukut) duke prodhuar mijëra kilometra pëlhurë . Sa kemi nevojë për këto “zhurma pune” të socializmit të perënduar e sidomos rinia e sotme demokratike! E ne po na ngulfatë zhurma e……aferave!
