Portrete të mësuesve gjakovarë, IBRAHIM Jusuf FEHMIU (1892 – 1951) në fejtonin e Gjakovapress, Arsimi shqip në Gjakovë

“…Mësuesit tim në ‘Mësonjëtoren’, i cili bashkë me ‘abcenë’ e shqipes më mësoi edhe elementet e shqiptarësisë.” Selman Riza

U lind në Gjakovë, në një familje tregtare patriotike dhe arsimdashëse. Mësimet e para i kishte marrë në mejtepin e xhamisë së Gërçarëve në Gjakovë. Pastaj i vazhdoi dhe i zgjeroi në mejtepin e Halil efendisë, me mësuesin hafëz Ymer Guta. Duke mos qenë i kënaqur me atë që kishte mësuar, u regjistrua në shkollën fillore [iptidaije] dhe atë qytetëse [ruzhdije]. Pastaj e kishte vazhduar shkollën e mesme dhe ishte regjistruar në Normalen e Shkupit, Darulmuallimin, që njihej me termin turk Idadije. Këtë shkollë e kreu me sukses të shkëlqyeshëm në vitin 1912. Shkolla Normale e Shkupit ishte një ndër shkollat më me emër në rajon, në vitet e fundit të Perandorisë Osmane. Në këtë shkollë mësuan, u edukuan dhe u arsimuan shumë djem shqiptarë nga Gjakova, si: Ibrahim Fehmiu, Niman Ferizi, Sadik Brovina, Qazim Bakalli etj., të cilët shërbyen me përkushtim dhe me devotshmëri si hoxhallarë, arsimtarë e baballarë. Të gjithë këta gjatë gjithë jetës së tyre u shquan për atdhetari, kudo ku punuan e vepruan. Ibrahim Fehmiu ishte nxënës i disiplinuar, por edhe nxënësi që u shqua për zgjuarsi në atë shkollë, prandaj edhe ia kishin ndërruar mbiemrin e parë, Imerhalili me atë Fehmiu, që në turqisht ka kuptimin “i zgjuar”, “mendjemprehtë”. Pra, që nga shkollimi në Shkup Ibrahim Imerhalili do të merrte mbiemrin Fehmiu, të cilin e mbajti përgjithmonë dhe vazhdojnë ta mbajnë edhe sot pasardhësit e tij. Gjatë shkollimit në këtë shkollë ai ishte dekoruar dhe kishte marrë mirënjohje dhe ishte lavdëruar disa herë nga drejtoria e shkollës. Pasi e kreu shkollën dhe e mori diplomën, ai kthehet në Gjakovë dhe e fillon jetën duke vepruar në disa fusha, sidomos ishte aktiv në çështjen e gjuhës shqipe, të cilën, edhe duke e kryer punën e hoxhës në xhaminë e lagjes Gërçar, ua mësonte fëmijëve të shumtë. Këshilli i Bashkësisë Islame i asaj kohe në Gjakovë e kishte caktuar imam, hoxhë, mësues dhe predikues në Xhaminë e Gërçarëve. Këtu gjatë ushtrimit të veprimtarisë fetare binte në sy përdorimi i gjuhës shqipe si dhe nxitja e besimtarëve për ta kultivuar gjuhën amtare, ku kishte filluar t’i mësonte fshehtas të rinjtë shqiptarë për të lexuar dhe shkruar shqip me shkronja latine. Siç thamë edhe më sipër, Ibrahim Fehmiu, menjëherë pas kthimit në vendlindje, për herë të parë e filloi punën në xhaminë e Gërçarëve dhe në shtëpinë e tij rrëzë Çabratit në Gjakovë, më 1 nëntor 1912, e cila në ato vite të vështira ishte bërë çerdhja kryesore prej nga shpërndaheshin të gjithë librat e shkruar në gjuhën shqipe, jo vetëm për nxënës, por edhe për të rritur. Ibrahim Fehmiu kishte vënë lidhje të përhershme dhe të qëndrueshme me të gjithë hoxhallarët, imamët etj., të cilët punonin me nxënës nëpër mejtepe, duke i porositur ata si të punonin me librin e gjuhës – abetaren. Duke punuar ilegalisht në mësimin e gjuhës shqipe fëmijëve të lagjes dhe të tjerëve, si dhe në shpërndarjen e gazetave e revistave në gjuhën shqipe, ai ra në sy të pushtetit malazez, që kishte vendosur pushtetin pas pushtimit të Kosovës në vitin 1912.

Nga kujtime të shumta të ish-nxënësve të tij, apo të personave më të moshuar, që kanë dëgjuar prej të tjerëve, thonë se “gjuhën shqipe me e shkrue e me e knue e kemi msue në xhami prej hoxhës, efenisë Ibrahim Fehmisë, kemi mësue me i thanë Nonë-Shqipnisë”. Në ato vite, kur Gjakova kishte rënë edhe një herë nën sundimin serbo-malazez, “me i thanë Nonë – Shqipnisë”, ishte diçka tepër e rrezikshme për shkak të dhunës barbare që ushtronte pushtuesi ndaj çdokujt që përdorte një fjalë shqip e lëre më ta përmendte Shqipërinë! Në pasqyrzën e jetëshkrimit të vet kishte shtuar edhe një pjesë, një shtojcë, ku e kishte përshkruar jetën dhe punën që kishte bërë deri në atë vit, përkatësisht deri më 17 shkurt 1942-XX, datë kur e kishte dërguar lutjen…. (Më gjersisht në Gjakovapress online nr. 163)