Shkëlzen Doli “sjell” Vjenën në Tiranë

Salla e Pallatit të Kongreseve në Tiranë ishte nikoqire e tre tenorëve kosovarë. Ramë Lahaj, Faik Hondozi dhe Liridon Sadriu të dielën u ngjitën në skenën gjigante për të performuar në kuadër të edicionit të 14-të të koncertit me titull “Tre tenorët”.  Këtë vit koncerti iu dedikua artistëve nga Kosova. Përveç tre tenorëve kosovarë, në skenën e “Tre tenorëve” u ngjit edhe violinisti me nam Shkëlzen Doli, i cili ishte mysafir special i këtij evenimenti dhe interpretoi një vepër të Fritz Lang dhe I cili u prit me duatrokitje të gjata. Mediet në Tiranë i dhanë një vend të rëndësishëm prezences së Xenit.

Para ketij koncerti Xeni kishte dhënë një intervistë për ‘Shekullin’…

Nuk ka kaluar as një muaj, pas koncertit të datës 1 janar në Vjenë, edhe në Tiranë vjen Shkëlzen Doli. Violinisti që bëri të ndihen krenarë, edhe t’u rrahin fort zemrat shumë shqiptarëve në mbarë botën, me performancën e tij, në Koncertin e Vjenës do të jetë  i ftuar special në mbrëmjen e “Tre Tenorëve” në Pallatin e Kongreseve. Por kësaj here ai vjen ndryshe, jo më i pjekur artistikisht, por më i njohur nga publiku që do ta ndjekë nga afër. Gjatë një bisede për mediet tregon emocionet e pjesëmarrjes së tij në Koncertin e Vjenës, duke shpalosur edhe pjesët që do të interpretojë. Pjesëmarrjen në Koncertin e Vjenës e konsideron si fat, duke e cilësuar si bërja e veprimit të duhur, në momentin e duhur. “Do të sjell Vjenën e kompozitorit Fritz Lang. Kam marrë edhe elemente nga Baroku, por prapëseprapë në atë frymën vjeneze”. Sipas Dolit, pjesëmarrja e tij te “Tre Tenorët” është një obligim moral, pasi në koncert tre prej tenorëve janë nga Kosova.

Zoti Doli, ardhja juaj në Tiranë përkon me një ngjarje që na bëri krenarë të gjithëve nga Vjena. Koncerti “Tre Tenorët”, paçka se është traditë, është një moment i veçantë apo jo?

Patjetër, sidomos nga arsyeja se të tre tenorët vijnë nga Kosova dhe unë si shqiptar i lindur në Elbasan dhe i rritur në Gjakovë si Kosovar, ndiej si obligim moral që të marr pjesë në këtë eveniment.

Çka dinit më herët për këtë koncert? Di që është një traditë e përvitshme, e cila organizohet në Shqipëri. Është pak a shumë tradita e tre tenorëve të mëdhenj, Pavaroti-t, Domingo-s dhe Carreras-it, por artistët shqiptarë kanë arritur suksese në skenat e botës, pak a shumë në nivelin e tre emrave të mëdhenj.

Ju çuat Shqipërinë në Vjenë, por në Tiranë çfarë do të sillni?

Do të sjell Vjenën e kompozitorit Fritz Lang. Kam marrë edhe elemente nga Baroku, por prapëseprapë në atë frymën vjeneze.

Në skenë do të jetë dhe tenori Kastriot Tusha, si elbasanas, por edhe tenorët kosovarë. Është një ndërthurje e muzikës së trevave me këtë kombinim të vend-origjinës së interpretuesve?

Unë nuk do i ndajë në elbasanas e gjakovarë, por artistët janë të gjithë shqiptarë. Ata kontribuojnë, si brenda, ashtu dhe jashtë vendit për Shqipërinë.

Është hera e parë që interpretoni në Shqipëri dhe a do të shohim një tjetër surprizë të madhe, këtu ose jashtë, nga ju?

Jo, kam luajtur dhe më herët dhe shpresoj se do të jem dhe herë të tjera. Nuk besoj se do të ketë surprizë më të madhe, sepse Koncerti i Vjenës është maja e të gjitha evenimenteve, që ndodhin në muzikën klasike në të gjithë botën. Vjena është kryeqyteti i kulturës së artit botëror. Filarmonia e Vjenës shihet si udhërrëfyese e muzikës dhe është një orkestër me traditë. Unë kisha fatin që bëra gjënë e duhur në momentin e duhur.

Ka kaluar pak kohë nga koncerti i Vjenës, por si e kujton?

Ishte një moment i jashtëzakonshëm për mua, sepse kam punuar për gati një vit, që nga janari i 2014-ës, për të arritur atë qëllim, që nga planifikimi, duke u marrë vesh dhe me radio-televizionin e Austrisë, sepse si produksion është i ndarë mes Filarmonisë së Vjenës dhe radiotelevizionit. Unë mora të drejtën ta organizoj dhe ta përmbush atë pauzë të filmit të koncertit të Vitit të Ri. Ishte moment shumë i bukur, sepse unë kam vite që punoj për të eksploruar artin dhe muzikën. Patjetër, ishte një rast shumë i veçantë, që e gjithë bota dëgjoi muzikë të jashtëzakonshme.

Si është cilësuar muzika, që i treguat mbarë botës, nga ekspertë dhe kritikë të muzikës?

Kolegët e mi dhe etnomuzikologët e quajnë si shumë karakteristike dhe shumë të veçantë. Përpilimi që i kam bërë është pak i shumë i kultivuar për veshët evropianë. Nuk është popullore sade, siç interpretohet dhe dëgjohet si zakonisht, por është një aranzhim më i sofistikuar, por prapëseprapë me instrumente pikante, si klarineta, për të treguar origjinalitetin muzikës shqiptare

Sa i takon përzgjedhjes së pjesëve muzikore, pse pikërisht ato që dëgjuam?

Jam munduar të marr pjesën më tradicionale që e karakterizojnë Shqipërinë. Jugu ka një muzikë shumë të veçantë, nisur dhe nga fakti i moshës së këtyre këngëve, të cilat ne i kemi trashëguar dhe janë luajtur me mjeshtëri nga instrumentistë si Laver Bariu etj. Unë si violinist kam kapur të gjitha këto pika për të shkuar deri në Kosovë, nëpërmjet Shqipërisë së Mesme. Domethënë, përfundimi i 4-minutëshit është Shqipëria e Mesme, epiqendra.

Karierra mes Shqipërisë dhe Europës

Violinisti Shkëlzen Doli (1971) ka lindur në qytetin e Elbasanit. Mësimet e para për violinë nisi që t’i merrte në moshën 9-vjeçare në Gjakovë (Kosovë). Pjesëmarrja edhe vlerësimi me disa çmime bëri që në vitin 1986 të regjistrohen në gjimnazin e Muzikës në Novi të Sadit në ish-Jugosllavi. Nën udhëheqjen e Imre Jambor dhe Csaba Szima. Në moshën 17-vjeçare fitoi çmimin e parë në Konkursin Kombëtar të Muzikës për të rinjtë në ish-Jugosllavi dhe u regjistrua në klasën e Ewgenia Tschugaeva-s në Akademinë Muzikore të Novi Sadit. Më 1995 karriera e Shkëlzen Dolit si muzikant shënoi një sukses të ri shumë të rëndësishëm. Ai filloi të luante në Orkestrën Filharmonike të Vjenës. Pjesëmarrja në ansamble të ndryshme filharmonike të muzikës së dhomës, si p.sh. te “Toyota Master Players”, “Virtuozët Vjenezë” dhe Rene Staars “Ensemble Wiener Collage”, “The Philharmonics”, e ndihmoi Dolin të zinte një vend të përhershëm dhe të suksesshëm në skenën muzikore vjeneze. Ka qenë në shumë turne, si solist dhe anëtar i grupeve të muzikës së dhomës në shtete të ndryshme evropiane, në Amerikën Veriore, Afrikë, Izrael dhe Japoni. Ai bën pjesë edhe në një grup të saporiformuar të muzikës së dhomës, në ansamblin “Philharmonisches Ensemble – Wien”.