Fankhauser- Ritter familja zvicerane e humanizmit në Kosovë
Dorethea Fankhauser-Ritter kishte ardhur me një mikën e saj zvicrane në fillim në Prishtinë para gjashtë viteve. Ka takuar miq në Gjakovë në ndërkohë, ndërsa është bërë një shembull i humanizimit në mbarë Kosovën
Humanizmi i fle në shpirt Dorethea Fankahauser- Ritter. Që në ditën e parë kur ka shkelur tokën e Kosovës para gjashtë viteve, ajo nuk është ndarë duke ndihmuar njerëzit me nevoja. Këtë vazhdon të bëjë edhe sot e kësaj dite dhe ndihet krenare për këtë .“Jeta s’ka kuptim nëse nuk i ndihmon njerëzit që kanë nevojë”, thotë ajo.
Ka afërsisht gjashtë vite që ajo njihet me tokën dhe njerëzit e Kosovës. Një mike e saj zvicerane e cila po udhëhiqte një çerdhe fëmijësh në Prishtinë e cila mbështetej nga një organizatë zvicerane, i kishte propozuar që të vinte në Kosovë. “Ku po shkon në Kosovë”, e kishin pyetur me dyshim miqtë e saj. Por gjashtë vite më vonë ajo thotë se: “ secilën herë që vij, ndjej vetën sikur po kthehem në shtëpinë time, në këtë shtet të ri të cilin e ndjej sikur të ishte pjesë e jetës sime që nga fillimi”. Si një artiste që ishte ajo kishte nisur punë e saj humanitare në fillim nëpërmjet artit.
“Dhe kam qenë e emocionuar dhe impresionuar nga “Oaza” (çerdhja e fëmijëve). Duke qenë vetë artiste (skulptore me dyllë) menjëherë kam filluar të punojë me fëmijë, me dyllin që kisha me veti. Fëmijët që prej fillimit ishin shumë të motivuar për të punuar, duke u bazuar në kapacitet e tyre individuale”, nisë rrëfimin për eksperiencat e para në Kosovë, Dorethea Fankahauser – Ritter. Por punën e vërtet humanitare ajo e nisë vetëm pas një kohe, kur kishte udhëtuar në Gjakovë. Këtu ajo mëson për nevojat në një rajon të varfër të Kosovës.
Në Tërstenik “familja ime” e dytë
Nënë Sanija “qohet në këmbë” sa herë në shtëpinë e saj nw Twrstenik tw Drenicws, duket Dorethea Fankhauser- Ritter. Kjo ndodhë shumë shpesh, pasi mikesha e saj e re nuk i harron. “Zoti ka ditë me pru në familjën tonë”, thotë ajo. Ka afërsisht gjashtë vite që dy gratë njihen në mes veti, që kur kur humanistja zvicrane kishte shkelur tokën e fshatit me zemra të thyera Tërstenik. Ajo kishte ardhur në këtë fshat pasi më parë kishte takuar një mik të saj në Gjakovë, Burim Zherka. Ky i fundit i kishte nisur rrëfimin për kushtet e vështira të jetës në këtë mes. “Më tetë fëmijët e saj jetim, nënë Sanija e kishte të vështirë jetën e pas luftës. Mirëpo nëna të tjera kanë pasur fatin e njëjtë”, tregon Zherka. Mirëpo Dorethea Fankhauser – Ritter po hapte shpresën për këtë familje dhe të tjera në këtë vend kodrinor më të dëgjuar rrëfimin.
Në këtë rajon në Drenicë, ajo kishte parë personazhe të tilla që vetëm kishte lexuar në libra. Fëmijë të varfër, gra të veja dhe shpresa e mbytur për jetë, në Kosovën e pas luftës. Ky tregimi i vërtetë po e mbushte tej mase humanisten zvicrane.
“Shpesh herë ka ndier dhembje, mirëpo edhe shpesh ajo është ndier e kënaqur kur ka arritur të lumturoj shumë fëmijë e gra në këtë trevë më të varfër të Kosovës”, vazhdon më tutje Zherka.
Mirëpo ajo tash e sa vite po mundohet të ndryshojë këtë realitet. “ Kur kam ardhur për herë të parë me Burimin kam qenë e shokuar me mjerimin që këto gra të veja me fëmijët e tyre kanë qenë të pandihmuara, aq të izoluara dhe te paralizuara”, thotë Ritter me keqardhje. “Mirëpo Burimi kishte një koncept të fuqishëm e të duhur, se si duhet të ndihmojmë. “Fillimisht duhej të sigurohen gjërat elementare , ushqimi, lëndët për ngrohje, rrobat që duhët t’i sjellim nga Zvicra e më pas çdo familje i kemi siguruar nga një lopë. Qëllimi jonë ishte që këto familje të mund të siguronin ekzistencën”, tregon me modesti ajo.
Një pjesë e familjeve në Tërstenik i kanë të humbur meshkujt e shtëpisë gjatë luftës së fundit.
Por sot jeta në këtë lokalitet ka filluar të marrë vetën. Banorët tash Dorethean dhe Burimin i shohin si miq të shtëpive të tyre. “Ka qenë një kënaqësi e vërtet t’i shohësh rimëkëmbjen e këtyre grave”, thotë tash e kënaqur Fankhauser – Ritter. Për këtë ajo një pjesë të meritave i lanson tek Burim Zherka. “Me natyrën e tij paqedashëse dhe stoike ai është një atë. Shpesh fëmijët e thirrnin “baba”, sepse është i vetmi i cili i dëgjon dhe merret me problemet e të gjitha familjeve”, pohon më pas ajo.
Mirëpo Tërsteniku nuk është i vetmi fshat që familja Fankahauser- Ritter ka ndihmuar kjo familje humane.
Një furrë buke në fshatin po ashtu të djegur Krushë e vogël është hapur me ndihmën e saj. Afrimi pronari i furrës ka humbur çdo gjë në luftë. Mirëpo ai tash ka gjetur vetën në furrën e re dhe moderne. “Në fillim për një periudhë fillestare kemi ndihmuar dhe financuar që të përfundoj dhe kompletojë me pajisje. Tani pas dy viteve furra funksionin me kapacitet të plotë pa asnjë ndihmë”. Afrimi tashmë është pavarësuar “Ky është një shembull se si duhet të ndihmojmë që të rrisim vet iniciativën dhe të pavarësohen. Për këtë Ritter është shumë e gëzuar. Sa herë që vjen në Kosovë kthehet që të viziton Afrimin, ndërsa mrekullohet kur ai i servon produktet e reja.
Por Fankhauser – Ritter humanizimin e saj nuk e ka treguar vetëm në ndihmë njerëzve me nevoja. Si një artiste ajo nuk ka pasur mundësi që mos ti ndihmoj artit.
Kompleton shkollën e muzikës në Gjakovë
Një skulpturë e punuar nga bakri qëndron në mes të shkollës së re të muzikës në Gjakovë. Ajo është punuar nga duart e artistes Doretha Fankhauser- Ritter. Këtë e kishte bërë si dhuratë për shkollën e re. Ndërsa në shenjë respekti autoritet e shkollës e kanë vendosur në qendër. Por tash përveç objektit të ri ajo është e mbushur me instrumente muzikore falë donacioneve të familjes zvicerane. “Ne kemi qenë me fat që kemi njohur këtë familje”, thotë drejtori i shkollës Astrit Pallaska. Kjo familje, për disa vite i kishte ndihmuar dhe vazhdon të ndihmojë këtë vatër arsimore, ndërsa është episod tjetër i humanizimit të kësaj familje dashamirëse të popullit të Kosovës. Ajo kishte dëgjuar rastësisht për këtë shkollë, në kohën kur miku i tyre Burim Zherka po tregonte për kushtet e vështira që ka ky institucion. “Duke qenë vet pasionante e muzikës, i premtova që do mundohen të tejkalojmë këtë gjendje”, tregon Fankhauser Ritter. Por për befasinë e saj miqtë e saj në Zvicer edhe një herë i kishin dalë në ndihmë. Bashkëshorti i zonjës Dorethea, George, është këshilltar biznesi i involvuar në fushën e energjisë solare. Ai po ashtu është një simpatizant i Kosovës. George ka siguruar që nëpërmjet miqve të tij sistemin fotovoltik, që do të instalohet në janar të vitit 2010 në kulmin e shkollës së re. Ndërsa në pranverë në qytetin e tyre Bazel kishin organizuar një koncert. Të gjitha mjetet i kanë dedikuar në kompletimin shkollës së muzikës në Gjakovë.
Por kjo familje tash ka një projekt më të madh, formimin e orkestrës së qytetit të Gjakovës.
Ata disa herë kishin sjellë në turne orkestrën e qytetit të tyre Bazel si pjesë e miqësisë së tyre me popullin e Kosovës. Orkestra kishte shëtitur në shumë qytete të ndryshme të Kosovës. Por nuk kishte harruar fshatin Tërstenik. “Për Dorethea ky është një vend i veçantë”, ndërhynë Burim Zherka.
“Koncerti ishte shumë prekës. Të gjithë fëmijët po përjetonin për herë të parë një eksperiencë të tillë”, kujton ajo. Por dëshira e saj është që fëmijët e këtij fshati të ndjehën të lumtur sikur të tjerët në botë. Më 2010 në këtë fshat ata planifikojnë që në oborret e çdo familje të mbjellin trupa me fruta.
“Të gjitha farat kreative që i kemi mbjellë në tokën e këtij shteti të ri, janë farë të shpresës që ky vend ka shumë nevojë. Ne jemi shumë të motivuar të kontribuojmë me kujdes në zhvillimin e Kosovës”, thotë humanistja zvicerane.
Ajo tani është mishëruar me njerëzit e shtetit të ri. Jo vetëm ajo ka miq në Kosovë, por edhe fëmijët, nipat e mbesat, ka kohë që janë lidhur më fëmijë të Kosovës.
Më 23 shkurt Dorethea do të kthehet edhe një herë në Kosovë. 60 vjetorin e lindjes ka vendosur që këtë herë ta festoj në Gjakovë me miqtë e saj. “Mezi jam duke pritur, që të festojmë ashtu siç gjakovarët e din”, pohon ajo.
G.D.
