Nëntori i këtij viti jubilar është më i veçantë nga të tjerët. Shqiptarët kudo që janë festojnë 28 nëntorin e 1912-tës kur Ismajl Qemali , pasi kumtojë shpalljen e mëvetësisë së Shqipërisë ngriti flamurin Kuq e Zi duke zyrtarizuar një rrugëtim historik të shtetit shqiptarë. Në këtë rrugëtim, si gjitha qytetet anekënd trojeve shqiptare ka rolin e vet. Gjakova “Me pushkë e me penë luftoi për mëmëdheun”. Gjakova ka dhënë kontributin e sajë të çmuar falë sakrificës së bijve të saj më të mirë, atdhetarë, patriot, pishtarë të dijes e arsimit, luftëtarë, punëtorë, artist e krijues të të gjitha fushave… Ndaj, në këtë jubile, Gjakova e pret zemërhapur dhe krenare nëntorin e 100-të të shtegtimit të pavarësisë së shtetit shqiptarë.
Dy ngjyrat e flamurit kombëtarë, “kuq e zi” e kanë karakterizuar gjithmonë Gjakovën. Këto dy ngjyra përherë kanë qenë pjesë e përditshmërisë. Kanë qenë ngjyrat më të dashura. Kanë simbolizuar identitetin tonë. Kanë qenë frymëzim….Edhe poezitë, edhe këngët tingëllojnë këndshëm kur i këndohet flamurit…. “Në çdo lis e në çdo kullë sot valon një flamur…”
Edhe veshjet e sportistëve në Gjakovë kanë shenjë mbrojtëse ngjyrën kuq e zi. Edhe “Vëllaznimi” si klub sportiv ka përçuar këtë dashuri për dyngjyrëshin. Edhe tifozët me dyngjyrëshen e dashur…
Të tjerët edhe sot e kësaj dite na njohin shenjën mbrojtëse tonën… Kudo kuq e zi. Kudo në Gjakovë për qindra vjet frymon kuq e zi, sepse gjakovarët tradicionalisht janë rritë me dëshirën për liri e pavarësi dhe gjithmonë kanë jetuar e jetojnë për shqiptarizmin, ndaj ky jubile ndjehet me afsh e dashuri.
Flamuri
Zaptuesit donin të na mohonin identitetin tonë kombëtarë. Shqiptarëve u mungonte shkrimi, abetarja, shkolla, shtypi, libri, jeta dhe vetëdija në gjuhën amtare, por kurr nuk i mungoi ndjenja e atdhedashurisë. Edhe në rrethana të tilla të egra u shpalos flamuri kuq e zi i cili valojë “në cdo lis e në cdo kullë” . Prindërit na tregonin se Flamuri që Ismail Qemali e ngriti në ballkonin e shtëpisë së tij, u qëndis nga korçarja Marigo Posio, që jetonte në atë kohë në Vlorë. Marigoja e qëndisi flamurin brenda natës. Ata, brezë më brez e përcillnin ndjenjen e dashurisë për flamurin, për këtë simbol të shenjtë.
Për flamurin janë dergjur shumë gjakovarë burgjeve serbe. Për flamurin shumë gjakovarë kanë sakrifikuar jetën, familjen… Për flamurin janë shkrirë shumë patriot e atdhetarë. Për flamurin e Shqipërinë, shumë gjakovarë kanë dhënë jetën. A ka sakrificë më të madhe se jeta?
Shumë kohë do të duhej për të numëruar gjithë ata djem, burra e gra, gjithë ata patriotë e luftëtarë që lindën në Gjakovën e martirizuar gjithmonë e që i dhanë dritë e jetë rrugës së mëvetësisë së Shqipërisë. Historia dhe kronikët nga më të ndryshmit i kanë dhënë peshën e rëndë , që gjithnjë e ka pasur kjo zonë për të kalitur burra të pushkës e penës siç e kishte në periudhat e lavdishme të historisë kombëtare Malësia e Gjakovës dhe jo vetëm në këtë shekullin e pavarësisë.Çdo cep dheu, çdo pjesë e tokës së komunës së Gjakovës është e martirizuar dhe falë sakrificës së dëshmorëve të lirisë sot frymon me lavdinë e tyre.
Festa gjithëkombëtare
Ky nëntor jubilar është edhe një rast për të mos harruar kurrë e ndër breza
28 nëntorin e vitit 1912 që paraqet festë gjithëkombëtare. Është data kur u shpall pavarësia për të gjitha trojet shqiptare, kufijtë e të së cilës më vonë u cunguan nga fuqitë e mëdha dhe fqinjët përreth, me ç’rast më shumë se gjysma e trojeve mbetën jashtë kufijve politik të Shqipërisë. Edhe Malësia e Gjakovës përjetojë këtë cungim duke mbetur e ndarë fizikisht në të dyja anët, në Shqipëri e Kosovë, por e bashkuar shpirtërisht si një. Kjo po dëshmohet edhe viteve të lirisë dhe pavarësisë së Kosovës kur shumë ngjarje për figurat historike të kombit nga kjo zonë, po kujtohen bashkërisht, si në Shqipëri ashtu edhe në Kosovë.
Ky jubile bashkon zemrat e gjithë shqiptarëve.
Djemtë e Gjakovës ishin kudo ku atdheu nxori kushtrimin për liri e pavarësi të trojeve shqiptare.
Me flamurin dhe Shqipërinë në zemër, për çlirim e pavarësi të Kosovës janë radhitur bijtë tanë më të mirë në front, në luftëra të shumta me zaptuesit e okupatorët e tërbuar. Kështu ishte edhe në luftën e fundit në Kosovë, kur Ushtria Çlirimtare e Kosovës e mbështetur edhe nga faktori ndërkombëtarë, fitoi lirinë dhe pavarësinë si gjithë popujt liridashës të botës duke shporr njëherë e përgjithmonë okupuesin serb.
Gjakova mbeti kështjellë e pa rrënuar edhe pse mbi të u ushtrua dhunë, vdekje, djegie, shfarosje, kidnapime, burgje… Shumë lot të nënave vazhdojnë të rrëshqasin syve . Ato ende kërkojnë, hiq më shumë e hiq më pak se të dinë se ku janë dhe së paku ti kenë varret e bijve të tyre në tokën e vet, në tokën shqiptare…
Rroftë 28 Nëntori 1912. Rroftë Shqipëria. Rroftë Kosova . Rroftë Gjakova. Rrofshin gjithë shqiptarët kudo që janë! (zeki vehapi)
