Shkruan: Prof. Besim Këpuska
Ato kujtime të paharruara sot i ruaj(më) brenda vetës që nga viti 1960…
Përmallimi, pensionimi dhe plakja (pleqëria e hershme) janë arsyet që më nxitën të shkruaj. Ai oborr i gjerë me shumë guralecë, me trungjet e lisave pleq e viganë dëshmitarë të vjetërsisë së tij që e bënin më madhështor, me tela gjemborë që e ndanin atë me kazermën e ish armatës jugosllave. Në fund të tij e vetmja kinema e qytetit, kurse në “zemër” ndërtesa e vogël e z. Beqir Kastratit (1911-1989), Drejtor i parë i Shkollës Normale shqipe të Gjakovës dhe Drejtor i parë i Gjimnazit të Gjakovës, themelues i Shkollës së Amvisërisë në Gjakovë, mësimdhënës i frëngjishtes. Njeriu që tërë jetën ia përkushtoi arsimit shqip. Gjeneratave të reja ua mbolli në shpirtë dijen, atdhedashurinë dhe shkollën shqipe.Presidenca e Shqipërisë e dekoroi me Urdhërin e lartë “Naim Frashëri” për punën e frytshme pedagogjike. Ky burrë erudit që nderohet nga të gjithë gjakovarët e më gjerë. Përball saj pusi i thellë me ujë kristali, kurse prapa saj nuk dinim si ka mbetur ai bunker pranë atyre lisave shumëvjeçarë. Pozicioni i oborrit e bënte atë më tërheqës e më atraktiv, se ishte i rrethuar në të tri anët me gjelbërim: me stadiumin futbollistik, me parkun e qytetit dhe me atë te lisat e gjatë.
Grupe grupe nxënësish me libra në duar e përshkonin këtë disa herë për së gjati pa filluar mësimi (i paradites), fitohej përshtypja sikur bënin xhiro në një shëtitore. Nëpër këtë oborr defiluan me mijëra gjimnazistë që nga viti 1953, gjenerata e parë 1953-1957 dhe, të gjithë pa përjashtim, ruajnë kujtimet më të mira. Ç’bisedonin këta nxënës kur përshkonin këtë oborr ? S’do koment. Siç thoshte Naimi: Dritë e diturisë përpara do na shpjerë. Në radhë të parë ishte mësimi dhe çfarë do të bëhet me ne pas maturës. Në atë oborr me guralecë janë zhvilluar shumë ndeshje futbolli në mes arsimtarëve tanë dhe nxënësve. Ata (arsimtarët) me çdo kusht e kërkonin fitoren ndaj nesh dhe luanin pak më ashpër se ne. Donin të na tregonin se ne jemi “zot shtëpie” këtu e në mësim. Shpesh ua lëshonim rrugën – le të fitojnë! Ato lojëra sportive organizoheshin në frymën dhe kulturën më të lartë sportive pa e humbur asnjë orë mësimi.
Në një cep të këtij oborri disa nga nxënësit tymosnin ndonjë cigare pa i diktuar kurrë asnjë nga personeli arsimor, se ne bënim rojë vetë dhe ishim gjithnjë syçelë. Oborri i gjimnazit u “hidhërua” me ne, ai “u varfërua” dhe mbeti shkretë kur ia përzunë djemtë dhe vajzat nga mësimi për tetë vjetë, se ishte mësuar me atë gumëzhitjen e tyre. Atij iu qesh fëtyra dhe u gëzua kur iu kthyen fëmijët për “t’u ulur” prap në prehërin e tij. Kujtimet nga ai oborr nuk mund të fshihen e të dalin jasht kujtesës sonë, ato kanë zënë rrënjë thellë.
Mbi gjysmë shekulli koha ende nuk i ka “lëvizur” pasionet tona që shoqëruan dhe krijuan formimin e personalitetit tonë. Personazhe të kësaj historije jemi vetë ne nxënësit e këtij gjimnazi dhe këtij oborri. Kjo është e vërteta për oborrin tonë. Edhe ky ka një këngë, këngën më të bukur, më të vërtetë, këngën më të cilën qenia jonë (në atë moshë) u formua dhe u kalit si çeliku. Fëmijëria (djalëria) është mosha më kreative e jetës që nuk preket nga mërzia. Shumë personazhe të fëmijërisë sime tashmë kanë ndërruarë jetë, por nuk kanë “vdekur” se jeta nuk mbaron me të vdekur trupi dhe se ajo (jeta) mund të zgjas përjetë – siç thotë një shkencëtar amerikan.
Ciceroni në veprën e tij: Arti i të pleqëruarit shprehet: Thuhet se pleqëria e largon njeriun nga jeta aktive. Thuhet se ajo i mpak forcat duke e bërë trupin të dobët, se e zhvesh plakun nga gëzimet e jetës, nga pasionet e dashurisë dhe se me pleqërin njeriu i afrohet gjithnjë e më shumë vdekjes. Në lindje të këtij oborri qëndronte impozante ndërtesa e gjimnazit që u ndërtua më 1947. Aty i kaluam katër vitet më të bukura e më të ëmbla të jetës. Ne atëherë nuk dinim se a ka qenë i kualifikuar kuadri mësimorë, por mësimdhënia ishte në nivel. Për arsimtarët tanë sot kemi mundësi të themi kush pati të drejtë dhe kush gaboi, kush mbrojti parime që i qëndruan kohës e kush na zhyti diku tjetër. Patëm pedagog që ditën të motivojnë, të krijojnë klimë pune normale, ditën të na japin dituri që t’i zbatojmë ato nesër në jetë. Patëm pedagog që na dhuronin edhe ndonjë buzëqeshje. Ajo nuk kushtonte gjë, por rezultati i saj ishte i shkëlqyer, se kishim nevojë për të.
Me angazhimet e jashtëzakonshme të disa arsimtarëve shumë pasionantë, që dhanë gjithçka nga vetja, patëm fatin të kishim kabinetet e fizikës, kimisë e biologjisë. Mos të harroj pa i përmendur dhe kuizet që organizoheshin nga arsimtarët dhe vetë nxënësit. S’do më falet sikur mos ta përmend atëherë maturantin Dr. Esat Stavilecin. Ne, gjenerata jonë, ju shtrëngojmë dorën përzemërsishtë dhe ju lutemi të besoni (ju që ende frymoni) se ishim gjithmonë nxënës besnikë. Aty ku nuk zë rrënjë sinqeriteti, nuk do të ketë kurrë miqësi të vërtetë.
Ne i qëndruam besnikë këtij gjimnazi duke shkëlqyer në mësime dhe sjellje në ish Jugosllavi e gjetiu. Nuk merreshim me punët e botës, se nuk kishim kohë. Ne kishim shumë besim në vetvete se: Të kalosh jetën pa besuar, do të thotë të burgosesh në qelinë më të keqe… në vetvete, pat thënë një i ditur. Me 2011 gjimnazit “i lindi një vëlla“ ju urojmë edhe ne. Paç(i) suksese e jetë të gjatë! Sot jemi më të fort dhe qëndroni më krenarë. U rritë(shi) me nipa e mbesa, me stërnipa e stërmbesa! Katër gjëra nuk mund të kthehen kurrë më: fjala e thënë, shigjeta e hedhur, rasti i pashfrytëzuar dhe koha e kaluar.
